У мінуўшую нядзелю мяне — паміж іншым, нахаляву — занесла ў мясцовы драмтэатр. Туды, па аповядах радаснага Іллі, (які і запрасіў) прыехаў віцебскі тэатр. Ці то імя Коласа, ці то імя Купалы — сапраўды кажучы, бязсэнсоўны факт. Чамусьці гэта ўрачыста згадваецца — «Тэатр імя Блаблабла». Як быццам павагі надасць. Магілёўскі тэатр, у сваю чаргу, паехаў ў горад на Віцьбе. Такі вось пацешны абмен.
Так пра што я. Прыехаў тэатр. Паставіў п’есу «Пазычанае шчасце». П’еса на беларускай мове – во це на! Я не памятаю, калі ў апошні раз бачыла такі цуд у Магілёве. Пасля таго, як гэты факт быў агучаны, з нецярпеннем стала чакаць трэцяга званка.
На сцэне нейкія дзіўныя белыя бздуры (як потым апынулася, на іх сядзяць), два белых дрэвы-карлікі, паміж імі — бялізнавая вяроўка, на якой сушыцца нешта кшталту анучак, якімі выціраюць пыл. Або соплі.
Выходзіць жанчына. У белым (гэта будзе пераследваць усю пастаноўку, чамусьці на сцэне апынуліся аматары «Ласкі» для белага»). Жанчына вельмі, вельмі фальшыва спрабуе казаць правільныя рэчы. Маралізуе нейкі час, пасля якога мы разумеем, што яна нехта кшталту прывіду.
Пасля разглядаем справу надзвычай жыццёвую — дзяўчынка Ала едзе паступаць у вну. Сівавалосы тата Пётр Адамовіч дачку павучае — прыязджай з дыпломам, а не як Юлька вясковая з пузам. Інакш на парог не пушчу. Дачушка адмахваецца — не падвяду. Хлусіла і яшчэ як. У цягніку (вось якая хуткая) дзяўчына сустракае Валерку — які пасля зробіць ёй падаруначак у выглядзе дачкі. З каханым яны пасварацца па дурасці — хлопчык жадаў, як чалавек, інстытут скончыць, а потым ажаніцца. А баб’я сутнасць Алкі (ды чорт жа бяры, нельга было іншае імя ўзяць?) прасіла калечка на безыменны. Вось і разыйшліся. Прычым Алачка не здолела нават зразумела сказаць кавалеру, што цяжарная. Лічу, што пакласці далонь на жывот — такі жа знак дзіцяці, як і болі ў жываце. Дзіўная дзяўчына, увогуле.
У Алкі ёсць цудоўная (лічу) сяброўка Рая. Яна ў нас цяжарная, месяц так шосты (судзячы па падушцы пад сукенкай). Натуральна, Рая аб палажэнні Алы пазнае першай. У яе ёсць муж, што, вядома, афігенна. Нягледзячы на тое, што Міша таўсты, непаваротлівы і выглядае як тыповы беларускі службовец (мне намдэкана нагадаў). Такія дзядзькі заўсёды выклікаюць нездаровы рогат. Міша не апынуўся выключэннем: мяне перыядычна ўкладвала на крэслы спераду. Цёткі на крэслах былі не гідкімі і нармалёва ўспрынялі рогат суседа. Міша ўвесь спектакль жадаў спаць, хадзіў з падушкай і прамаўляў нешта кшталту: «У мяне заўтра гаркам, райкам, педсавет, дайце паспаць», уцягваў жывот і весяліў залу драм (драм?) тэатра неміласэрна. Наяўнасць Мішы дала Алцы, якая баялася таўры «прасталыткі», надзею на нармалёвае жыццё. Няўрымслівая Рая зрабіла «вяселле» — папросту сфатаграфавала цяжарную сяброўку з уласным мужам. Здымак пасля прад’явілі таце са словамі «муж памёр, патануў», а потым і дачцэ «ратаваў дзіця і патануў». Увогуле, ціша, роўнядзь, божая мілата.
Ала жыве з дачкой. Назвала цалкам без фантазіі — Валерыяй. Тыпа, ну зрабіў Валерый, так і дачка Валерыя. А калі бы Коля быў, то як – Ніколь ці што? Добра, не будзем прыдзірацца. Дачка дарасла да «шлюбнага» перыяду, яе каханы Андрэй прыходзіць у госці — знаёміцца з маці дзяўчыны. Дома анікога німа. Хлопец вар’яцкі жадае ў туалет. Ен вельмі таленавіта адлюстраваў пазывы да «белага сябра», народ заліваўся. Мне гэта нагадала скамарохаў. Пасля таго, як хлопец-ткі «адліў», рабяты сталі глядзець фатаграфіі (чорт, вы не ведаеце, чым займацца трэба, пакуль бацькоў у хаце няма? Дзіўныя). Такім чынам, справа даходзіць да фатаграфіі «мама і гераічны тата». І тут — тададам, фанфары — хлопец пазнае на здымку свайго бацьку. Гэта ж трэба было — закахалася дачушка менавіта ў сына сяброўкі. Цесны свет.
Андрэй вырашае, што Валерыя — яго сястра. Не без падставы, трэба сказаць. І пачынаюць рабяты бегаць з няшчаснай фоткай туды-сюды, прычым благія (іншага слова не знайсці) бацькі з абедзвюх бакоў чамусьці не могуць сказаць, у чым тут прышпіл. У іх на вачах можа знервавацца пара — ну не жадаюць рабяты інцэсту — а ў усіх як быццам языкі да неба прыліплі. Цуд. Мама Алачка (старой яна стала ад наяўнасці на ёй жудаснага паліто) — пад ладным націскам дачкі выдае сямейную таямніцу. Ура-ура, вяселле адбудзецца. Але дачка ў нас малайчына — жадае бачыць на сваім «акальцаванні» тату.
Тата стары больш важка. У яго нават валасы сівыя. Вось гэта я разумею, загрыміравалі. Бацечка істотна спіўся. Дачка зазывае яго на вяселле, мужчына надта не жадае ехаць.
Вяселле нейкае небеларускае: з госцяў знаёмыя ўсё асобы. У суме шэсць чалавек. А як жа траюрадная цётачка стрыечнай сястры? Як жа ўсё, абсалютна ўсе знаёмыя жаніха і нявесты? Увогуле, не па-нашаму неяк. Сціплавата, з шампанскім, усё ўсміхаюцца, гамоняць. Нават здань Алінай маці прыляцела. З Алай у дзяцінстве. Ізноў маралі чытае. Цікавая здань.
Рабяты, зноў фанфары – прыходзіць спіты бацька. У нядрэнным светлым гарнітуры (нябось дзень з шафы не вылазіў). Грукоча гром, маланка зіхаціць — тактоўныя госці — усё! — звальваюць ГЛЯДЗЕЦЬ НА МАЛАНКУ. Чаго тамака цікавага? Маланкі не бачылі? Пакідаюць Алу з былым каханнем. Пасля дзіўнай гутаркі з перакідваннем адзін аднаму мячыка (з наяўнасцю здані і маленькай Алы, не забудзьцеся), Валерка з мілай вырашаюць, што трэба перастаць жыць юнацкасцю. Рабят. Вы аб гэтым думалі дваццаць гадоў. Я чмурэю. Раней перастаць нельга было? У абодвух нікога так і не з’явілася. Абодва няшчасныя. Увогуле, дзіўная сям’я, дзіўны Валерка. І наогул усё вельмі дзіўна.
Уражанне дваякае. Нелагічнага досыць. У той жа час такая жыццёвая сітуацыя — «залётная» студэнтка, растанне з каханым (тупое, прычым), жыццё з бацькамі і дзіцем… Колькі такіх жанчын у свеце? Ды тысячы, тысячы. “Чырвонай ніткай праз пастаноўку праходзіць ўзор бабскай тупасці. Хто мяшаў дзяўчыне Але засцерагацца (ну, хаця б пілюлямі) — невядома. Хто перашкаджаў ёй жа сказаць Валеру «я цяжарная» — ізноў-ткі невядома. Хто не даваў знайсці каханага ў горадзе, патэлефанаваць яму — зноў незразумела. Увогуле, дурная жанчына і амэн. Не паступайце так ніколі.
Ала Ерашэнка